ضرورت و ملاک بدیهیات در فلسفۀ اسلامی

نویسندگان

منصور ایمان پور

چکیده

یکی از مباحث مهم و تأثیرگذاری که در فلسفۀ اسلامی وجود دارد و امروزه، تحتقابل طرح است، مسئلۀ بدیهیات در حوزة تصورات و « معرفت شناسی » عنوانتصدیقات است . این مسئله با وجود اهمیت فراوان و نقش بی بدیلش در نظاممعرفتی فیلسوفان ما، از زوایای مختلف و به نحو کامل مورد بحث قرار نگرفته استبه گونه ای که به جهت ابهامات نهفته در ملاک تفکیک آنها از ادراکات نظری،گاهی یک قضیۀ نظری به جای یک قضیۀ بدیهی می نشیند و گاهی یک قضیۀبدیهی در جای قضیۀ نظری قرار می گیرد و مورد چون و چرا واقع می شود.تبیین جایگاه بدیهیات در نظام فکری فیلسوفان اسلامی و ارائه و تشریح وارزیابی ملاک های اصلی مرزبندی بدیهی ات از غیر بدیهیات، مسئله ای است کهاین مقاله به عهده گرفته است.پاسخ اجمالی این مقاله به مسئلۀ فوق آن است که اولاً، بدیهیات، اساس وخمیرمایۀ نظام معرفت یقینی را تشکیل می دهند و در غیاب آنها هیچشناخت یقینی و قابل وثوقی حاصل نخواهد شد . ثانیاً، گرچه در زمین ۀ تفکیکآنها از معارف غیربدیهی، ملاک هایی در کتب متفکران اسلامی مطرح شدهاست، لکن اصلی ترین ملاک در تشخیص بدیهیات تصوری ، بساطت اینمفاهیم در حوزة بدیهیات عقلی است و اصلی ترین ملاک در تشخیص قضایایبدیهی نیز ، تصدیق پذیری الزامی و بی درنگ آنها توسط عقل بدون نیاز بهتصدیقات و استدلال های خارجی است

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

ملاک تمایز تسخیر و تغییر طبیعت در فناوری اسلامی

این مقاله در صدد پاسخ‌گویی به این سؤال مهم در حوزه فناوری دینی می‌باشد که مرز بین تصرف مطلوب در طبیعت (تسخیر) با تصرف مذموم در طبیعت (تغییر) از دیدگاه قرآن چیست؟ نویسنده ابتدا اصطلاحات تسخیر، تغییر، فناوری و فناوری اسلامی را تعریف کرده و سپس با ذکر 40 مصداق تصرف، سعی در پاسخ به این سؤال با الهام از فناوری های چهارگانه قرآنی که در زمان انبیا پیشین بوده و فناوری‌هایی که در روایات به آنها اشاره شد...

متن کامل

فلسفۀ اسلامی متأخر و علم حضوری

برخی پیروان امروزی فلسفۀ اسلامی، بر این باور‌اند که دیدگاه‌های فیلسوفان متأخر اسلامی دربارهٔ علم حضوری، می‌تواند برخی مسائل مطرح در نظریهٔ دانش را حل کند. احتمالاً‌‌، خاستگاه این باور دو نظریهٔ مشهور علامه طباطبایی دربارهٔ بازگشت علوم حصولی به علوم حضوری و نظریهٔ‌ آیة ‌اللّه محمد تقی مصباح یزدی دربارهٔ ارجاع بدیهیات اولیه به علوم حضوری است. بنا به نظریهٔ اول، هر علم حصولی ریشه در علمی حضوری دارد. مسئله‌...

متن کامل

ماهیت تاریخی امکان و تحقق فلسفۀ اسلامی

این مقاله به بررسی امکان فلسفة اسلامی، و توصیف ویژگی‌ها و گرایش‌های آن می‌پردازد. دیدگاه نویسندگان این است که مسئلة امکان و تحقق فلسفة اسلامی اساساً ماهیتی تاریخی دارد؛ به این معنا که در پاسخ این پرسش که آیا فلسفة اسلامی امکان دارد، و اگر آری، آیا تحقق‌یافته است یا نه، باید فلسفه را دانشی سیال درنظر گرفت که از زمان ورود به جهان اسلام تحولاتی را به خود دیده، و در این روند تاریخی قبض و بسطی در مصا...

متن کامل

Degenerate Four Wave Mixing in Photonic Crystal Fibers

In this study, Four Wave Mixing (FWM) characteristics in photonic crystal fibers are investigated. The effect of channel spacing, phase mismatching, and fiber length on FWM efficiency have been studied. The variation of idler frequency which obtained by this technique with pumping and signal wavelengths has been discussed. The effect of fiber dispersion has been taken into account; we obtain th...

متن کامل

روح بخاری در فلسفۀ اسلامی و در حکمت معاصر

بخار برآمده از قسمت‌های لطیف اخلاط موجود در بدن را روح بخاری می‌گویند. روح بخاری، لطیف‌ترین جزء بدن جسمانی به‌شمار می‌آید و نقش واسطه‌گری میان نفس مجرد و بدن مادی را به عهده دارد. ابن‌سینا در تبیین روح بخاری و مباحث مربوط به آن، توضیحات مبسوطی دارد که پس از وی این توضیحات در کلمات شیخ اشراق و ملاصدرا نیز قابل پی‌گیری است. روح بخاری از آن جهت که به سلامت و یا مرض بدن انسانی مربوط می‌شود مورد ت...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
مجله پژوهشهای فلسفی دانشگاه تبریز

ناشر: دانشگاه تبریز

ISSN 2251-7960

دوره 3

شماره 210 2009

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023